سیستم ترمز بدون شک مهمترین ویژگی ایمنی در خودروی شماست. قطعات زیادی در سیستم ترمز وجود دارد و برای عملکرد صحیح به کمک روغن ترمز نیاز دارند. یکی از بزرگترین دلایل مشکلات ترمزها به غیر از ساییدگی، کم بودن روغن ترمز و نشتی آن است.
اکثر خودروها، SUV ها و کامیون ها دارای سیستم ترمز هیدرولیک هستند که شامل روغن ترمز می شود. این مایع از طریق سیستم جریان می یابد و فشار را از پای راننده بر روی پدال ترمز به ترمزها منتقل می کند تا سرعت ماشین کاهش یابد.
اگرچه اغلب نادیده گرفته می شود، اما روغن ترمز وسیله نقلیه برای عملکرد سیستم ترمز بسیار حیاتی است. سیستم ترمز هیدرولیک است، به این معنی که برای ایجاد فشار لازم برای کاهش سرعت یا توقف خودرو، به روغن ترمز متکی است. هر زمان که پای خود را روی پدال ترمز قرار می دهید، فشاری از روغن ترمز ایجاد می شود تا لنت های ترمز فشرده شود و چرخ های شما از چرخش باز می مانند. هر گونه نشتی یا هوا در روغن ترمز می تواند قدرت هیدرولیک را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و توقف کامل وسیله نقلیه شما را دشوار کند.
برخلاف دیگر مایعات خودرو، روغن ترمز نقطه جوش بسیار بالایی دارد تا در برابر فشار و دمای شدید ناشی از اصطکاک مقاومت کند. با گذشت زمان، روغن ترمز ممکن است فرسوده شود، یا با هوا یا آب آلوده شود و کارایی خود را از دست بدهد. در بدترین حالت، روغن ترمز کثیف یا آلوده می تواند منجر به نشتی در خطوط ترمز شود. به همین دلیل است که برای رانندگان ضروری است که اجزای ترمز و روغن ترمز خود را بررسی کنند تا مشکلات جزئی را زودتر تشخیص دهند.
اگر چراغ ترمز یا ABS روشن شود بسیار نگران کننده است زیرا این علامت شماره یک کم بودن روغن ترمز است. اگر روغن ترمز کم باشد، سیستم ترمز هیدرولیک به درستی کار نخواهد کرد. در این حالت، با فشار دادن پدال ترمز، کالیپرهایی که لنت های ترمز را به روتورها فشار می دهند و ماشین شما را متوقف می کنند فعال نخواهند شد. این بدان معناست که ترمزگیری دشوار یا غیرممکن خواهد بود.
پیشنهاد می کنیم مقاله “اگر روغن موتور را عوض نکنیم چه می شود” را نیز مطالعه نمایید.
روغن ترمز چگونه کار می کند؟
روغن ترمز باید بتواند در دما و فشار بالا کار کند. زیرا بدون وجود این دو عامل، در زمان فشار دادن پدال ترمز، خودرو متوقف نخواهد شد.
روغن ترمز یک جزء حیاتی در سیستم ترمز هیدرولیک است. توقف بدون روغن ترمز کاملاً چالش برانگیز است. با فشردن پا روی پدال ترمز، این مایع تراکم ناپذیر، تحت فشار زیادی قرار گرفته و باعث میشود نیروی هیدرولیکی به لنت ترمزها منتقل شود تا بتواند خودرو را متوقف کند. اگر میزان روغن ترمز کاهش یابد، سیستم ترمز نمی‌تواند فشار لازم برای توقف خودرو را ایجاد کند. عوامل مختلفی موجب کاهش میزان روغن ترمز می‌شوند که درنهایت باعث خلل در عملکرد سیستم ترمز خودرو می‌شوند.
مراحل عملکرد روغن ترمز به این صورت است:
- راننده پدال ترمز را فشار میدهد.
- به واسطه این فشار یک پیستون در کالیپر ترمز فشرده میشود.
- این فشردگی منجر به افزایش فشار در لوله های ترمز شده و روغن را به جریان می‌اندازد.
- فشاری که روغن ترمز ایجاد می‌کند، باعث میشود روتورهای ترمز به لنت ها فشار بیاورند. این حرکت باعث کاهش چرخش لاستیک ها شده و در نهایت خودرو متوقف می‌گردد.
مهمترین دلایل ترمزگیری سخت عبارتند از:
- روغن ترمز کم یا کثیف
- وجود هوا در سیستم ترمز
- خطوط ترمز آسیب دیده
- چسبندگی کالیپرهای ترمز
- فرسودگی سیستم ترمز
- مشکل ABS
علائم کم شدن روغن ترمز
روشن شدن چراغ ABS روی داشبورد
روشن شدن این چراغ ها اگرچه همیشه به معنای کم بودن روغن ترمز نیست، اما مطمئناً به شما اطلاع می دهد که باید سیستم ترمز را بررسی کنید. اگر متوجه شدید که چراغ هشدار ABS روی داشبورد در شرایط رانندگی عادی فعال می شود، این می تواند نشانه کم بودن روغن ترمز باشد و باید فوراً بررسی شود.
خوب عمل نکردن ترمز
هنگامی که روغن ترمز زیادی کاهش پیدا کند و یا تمام شده باشد، ترمز به خوبی کار نمی کند و شما به راحتی می توانید آن را حس کنید. این موضوع به دلیل کند شدن لنت ها است و وقتی لنت ها به درستی کار نکنند راننده متوجه میشود.
نشتی روغن از سیستم ترمز
نشت روغن ترمز از سیستم ترمز دلیل دیگری برای سطح پایین آن است. نشت ترمز می تواند داخلی یا خارجی باشد. وجود هر گونه نشتی در مسیر روغن ترمز می‌تواند دلیل این امر باشد. این نشتی می‌تواند در سیلندر اصلی، خطوط ترمز، شیلنگ‌ها یا کالیپرها اتفاق بیفتد و موجب کم شدن روغن ترمز شود. نشتی می‌تواند ناشی از یک ایراد ساده مانند پارگی شیلنگ‌ها یا فرسودگی قطعات باشد یا در اثر برخورد با چیزی در جاده در حین رانندگی رخ دهد.
- نشتی های خارجی، باقیمانده ای شبیه روغن معمولاً در زیر خودروی شما نزدیک چرخ ها دیده می شود و ممکن است به رنگ قهوه ای یا زرد روشن باشد.
- نشت های داخلی پیچیده تر هستند. اگر به وضوح روغن ترمز را از دست می دهید اما لکه ای وجود ندارد، ممکن است نشت داخلی داشته باشید.
سفت یا نرم شدن پدال ترمز
اگر حس می‌کنید که پدال ترمز نسبت به قبل سفت‌تر شده، ممکن است نشان دهنده کاهش سطح روغن ترمز باشد. همچنین اگر پدال ترمز حالت اسفنجی دارد و زمان فشردن پا روی پدال ترمز، پدال پایین‌تر از حالت عادی خود قرار می‌گیرد است یا باید پدال ترمز را پمپ کنید تا سرعت خود را کاهش دهید، می‌تواند حاکی از کاهش سطح روغن ترمز باشد. در این حالت، هنگامی که ترمز خود را به سمت پایین فشار می دهید، احساس نرمی بیشتری خواهید داشت، یا حتی بدون انجام هیچ ترمزی پدال تا سطح زمین می رود. در این‌صورت حتماً باید روغن ترمز به مخزن مربوطه افزوده شود.
روشن شدن چراغ هشدار ترمز
از جمله راه‌های ساده و سریع برای این‌که افراد متوجه به وجود آمدن مشکل در سیستم ترمز شوند، چراغ هشدار ترمز است. معمولاً هنگامی که روغن ترمز نیاز به تعویض یا اضافه شدن داشته باشد، این چراغ روشن خواهد شد.
سر و صدا کردن سیستم ترمز
کم بودن روغن ترمز می تواند بر روی لنت ترمز یا عملکرد کالیپرهای وسیله نقلیه شما تأثیر بگذارد. هنگامی که از پدال ترمز استفاده می کنید، یک پیستون به داخل سیلندر اصلی فشار داده می شود، سیلندر با روغن ترمز پر می شود و به نوبه خود، روغن ترمز را به سمت کالیپرهای ترمز روی هر دیسک می فرستد. کالیپرهای ترمز برای کمک به چسباندن لنت های ترمز به چرخ ها فشار ایجاد می کنند که باعث کاهش سرعت خودرو تا توقف کامل می شود. بدون روغن ترمز کافی، سیستم ترمز از کار می افتد.
به دلیل افزایش اصطکاک، هنگامی که ترمز را فشار می دهید، صداهای غیرمعمول می تواند به شما هشدار دهد که روغن ترمز کم شده است. در صورتی که رانندگان میزان روغن موجود در محفظه و علت کم شدن روغن ترمز را بررسی نکنند، سیستم ترمز سر و صدای آزار دهنده‌ای را به دنبال خواهد داشت.
کافی نبودن لنت های ترمز
یکی از مواردی که به عنوان علت پایین رفتن سطح روغن ترمز شناخته می شود، مصرف شدن لنت های ترمز است که سبب کاهش میزان روغن ترمز می گردد در واقع این مسئله زمانی رخ می دهد که لنت ها خراب شده و به اصطلاح عامی گفته می شود عمر خود را کرده است، حال در این زمان باید برای تعویض لنت ها اقدام کرد تا سبب ایجاد مشکل نشوند.
ایراد در شلنگ ترمز خودرو
علت پایین رفتن سطح روغن ترمز گاهی ممکن است مربوط به پارگی و خرابی در شلنگ ترمز باشد و اگر این چنین باشد، روغن ترمز از شلنگ پاره ریزش کرده و از مخزن خارج می شود و این امر سبب کاهش میزان تولید هیدروکربن و نابسامانی در عملکرد سیستم ترمز خودرو می شود.
ایجاد بوی سوختگی
زمانی که روغن ترمز ناکافی باشد، در حین ترمز متوجه بوی سوختگی می شوید و در این زمان لازم است از ترمز گرفتن های شدید خودداری کنید. ترمز خودرو جزء شریان های حیاتی برای اتومبیل محسوب می شود، لذا عملکرد به موقع آن می تواند از آسیب ها و اتفاقات احتمالی تا حد چشم گیری جلوگیری کند، از این رو باید همیشه به مسئله ترمز، روغن ترمز و علت پایین رفتن سطح روغن ترمزتوجه کرد و مشکلات پیش آمده را در اسرع وقت رفع کرد.
جیغ زدن ترمزها
اگر هنوز زمان تعویض ترمزها نرسیده است، اما ترمزها جیغ و جیرجیر می کنند، ممکن است با ساییدگی و پارگی ناهموار لنت ترمز دچار مشکل شوید. جیر جیر کردن ترمز ها معمولاً به دلیل نداشتن مایع ترمز کافی است.
لرزش خودرو
اگر وسیله نقلیه شما هنگام استفاده از ترمز غرغر می کند و می لرزد، این یکی دیگر از نشانه های کم بودن روغن ترمز است. لرزش ترمزها نیز می تواند نشانه این باشد که لنت ترمز بسیار فرسوده شده است و لازم است در اسرع وقت آن را تعویض کنید.
چگونه روغن ترمز خود را چک کنیم؟
- مخزن روغن ترمز را که معمولاً در محفظه موتور در سمت راننده خودرو (جایی که پدال ترمز قرار دارد) قرار دارد، پیدا کنید.
- سطح مایع را بررسی کنید. اگر یک مخزن شفاف دارید، باید یک خط در قسمت بیرونی با علامت “پر” وجود داشته باشد. در خودروهای قدیمی، به دفترچه راهنمای مالک مراجعه کنید.
- رنگ و ویسکوزیته مایع خود را با فرو بردن یک پیچ گوشتی در داخل آن بررسی کنید. اگر مایع شما واقعا غلیظ و تیره است، باید آن را عوض کنید. همچنین می توانید از کیت تست روغن ترمز استفاده کنید.
- روغن ترمز را تا خط “پر” اضافه کنید و بیش از حد پر نکنید. لازم به ذکر است که باید از روغن ترمز مناسب مدل خودرویتان استفاده کنید.
- مخزن را با سفت کردن درپوش ببندید.
- دستان خود را بشویید. روغن ترمز یک محلول سمی است، بنابراین مطمئن شوید که آن را به چشمان خود نمالید یا روی رنگ ماشینتان نریزید.
نحوه پر کردن روغن ترمز
- خودرو را در یک جای صاف پارک کنید
- پیچ هواگیری ترمز چهار چرخ را باز کنید و پدال ترمز را چند بار فشار دهید تا کاملا روغن از لوله ها و مخزن خالی شود
- بعد روغن ترمز نو را داخل مخزن بریزید و چند لحظه صبر کنید تا روغن به سر پیچ هواگیری برسد بعد پیچ ها را ببندید
- خودرو را روشن کنید و به کمک یک نفر هر چرخ را یکی یکی هواگیری کنید تا زمانی که پدال ترمز زیر پا مثل حالت اول سفت شود.
در ویدیو زیر نحوه تعویض روغن موتور توضیح داده شده است.
